بررسی مقدماتی احساس رنگی برای نمونه تک رنگ

رنگ بخش مهمی از زندگی روزمره افراد را تشکیل می دهد. خصوصیات رنگی چون فام، خلوص و روشنایی می توانند بر ادراک، واکنش های روانی و رفتاری افراد اثر گذارند. آگاهی از خاصیت احساسی رنگ می تواند در طراحی محصول مفید باشد. احساس رنگی یک حوزه تحقیقاتی چند رشته ای است که با علم رنگ و روان-شناسی مرتبط است. احساس رنگی عبارت است از رابطه ی میان محرک رنگی و سطح واکنشی پاسخ های احساسی که توسط شکل بندی محرک رنگی در یک آزمایش بصری تعیین می شود. هدف از این تحقیق مشخص نمودن رابطه ی میان رنگ و احساس و بررسی اثر عواملی چون فرهنگ، جنسیت و سن بر آن است. برای این منظور، آزمایشات روان فیزیکی طراحی و انجام شد. چهل مشاهده کننده محرک های رنگی را تحت مقیاس های "سنگین- سبک"، "گرم- سرد"، "فعال- غیرفعال" و "دوست داشتن- دوست نداشتن" که به عنوان مقیاس های احساس رنگی معرفی می شود، ارزیابی کردند. به منظور بررسی اثر جنسیت، فرهنگ و سن بر احساس رنگی، مشاهده-کنندگان به سه گروه زنان- مردان، اصفهانی- غیراصفهانی و 20تا 30 سال درمقابل 35 تا 45 سال تقسیم شدند. بیست محرک رنگی که فضارنگ cielab را پوشش دادند، بر نمایشگر تنظیم شده ی lcd و در یک اتاق تاریک نمایش داده شد و از مشاهده کنندگان خواسته شد که پاسخ احساسی خود را به هر یک از محرک ها بیان دارند. پس از انجام آزمایشات، داده های گزارش شده با استفاده از روش قضاوت دسته ای به ارزش های مقیاسی تبدیل شدند. نتایج نشان داد که اثر عواملی چون جنسیت، فرهنگ و سن بر مقیاس های احساس رنگی "سنگین- سبک"، "گرم- سرد" و "فعال- غیرفعال" نامحسوس است، درصورتی که عوامل یاد شده بر مقیاس "دوست داشتن- دوست نداشتن"، تأثیر قابل توجهی دارند. هم چنین رابطه ی میان مقیاس های احساس رنگی و مولفه های ظاهر رنگی cielab یعنی فام، روشنایی و خلوص بررسی شد. بر این اساس، مقیاس "سنگین- سبک" با روشنایی رابطه خطی منفی دارد. مقیاس "گرم- سرد" با خلوص و زاویه فام در ارتباط است به طوری که محرک های "گرم" در محدوده ی قرمز-نارنجی-زرد و محرک های "سرد" در محدوده ی سبز-آبی- سرخابی از فضارنگ cielab قرار دارند. در نهایت مقیاس احساس رنگی "فعال- غیرفعال" با خلوص مرتبط است. آزمایش مدل های پیشنهادی در مطالعات قبل هم بستگی خوبی بین داده های چشمی و نتایج محاسباتی از آن مدل ها را نشان می دهد. یافته های حاصل از این تحقیق ابزاری سودمند برای انتخاب بهترین رنگ در فرایند طراحی داخلی، طراحی منسوجات و غیره است.